Công viên địa chất Non nước Cao Bằng thực hiện hiệu quả khuyến nghị của chuyên gia UNESCO, giữ vững danh hiệu CVĐC toàn cầu giai đoạn 2023–2025

Sau kỳ tái thẩm định lần thứ nhất vào năm 2022, Chuyên gia UNESCO đã đưa ra 6 khuyến nghị đối với CVĐC Non nước Cao Bằng để tiếp tục xây dựng và phát triển danh hiệu CVĐC toàn cầu.

Thực hiện khuyến nghị liên quan đến các hoạt động mạng lưới, CVĐC Non nước Cao Bằng đã tích cực tham gia các sự kiện thường niên, hội nghị và lớp tập huấn nâng cao năng lực do các Mạng lưới CVĐC tổ chức. Đặc biệt, năm 2024, Cao Bằng tổ chức thành công Hội nghị quốc tế lần thứ 8 của Mạng lưới CVĐC toàn cầu UNESCO khu vực châu Á-Thái Bình Dương năm 2024 (APGN 8) với sự tham gia của khoảng 800 đại biểu trong nước và quốc tế. “Tuyên bố Cao Bằng” được công bố tại hội nghị thể hiện cam kết mạnh mẽ của CVĐC Non nước Cao Bằng và các CVĐC trong khu vực APGN trong việc thực hiện các mục tiêu phát triển bền vững. Đến nay, CVĐC Non nước Cao Bằng đã thiết lập quan hệ hợp tác với 05 CVĐC toàn cầu UNESCO. Ngoài ra, các trung tâm thông tin CVĐC trưng bày hình ảnh và tư liệu về hoạt động hợp tác, giao lưu giữa các CVĐC, giúp người dân và du khách hiểu rõ hơn về mạng lưới CVĐC toàn cầu.

Một trong những khuyến nghị được CVĐC Non nước Cao Bằng triển khai hiệu quả, đạt kết quả nổi bật là bảo tồn và phát huy ngôn ngữ dân tộc gắn với hoạt động giáo dục CVĐC trong trường học và truyền thông của hơn 100 Câu lạc bộ “Cùng em khám phá CVĐC”. Đặc biệt cuộc thi “Bảo tồn tiếng dân tộc Tày, Nùng cho học sinh Trung học cơ sở và Trung học phổ thông trong vùng CVĐC Non nước Cao Bằng” với 57 trường tham dự và gần 300 học sinh tham gia đã lan tỏa mạnh mẽ tình yêu và ý thức gìn giữ tiếng nói dân tộc trong thế hệ trẻ. Từ đó, các em trở thành những tuyên truyền viên tích cực, góp phần quảng bá tới cộng đồng và du khách về giá trị đặc sắc của di sản văn hóa địa phương. Tại Hội nghị quốc tế lần thứ 11 của Mạng lưới CVĐC toàn cầu tổ chức tại Chi-lê tháng 9/2025, CVĐC Non nước Cao Bằng vinh dự là một trong năm CVĐC toàn cầu được Mạng lưới trao giải thưởng mô hình CVĐC hoạt động hiệu quả, trong tổng số 229 CVĐC trên thế giới.

CVĐC Non nước Cao Bằng cụ thể hóa cam kết thực hiện các Mục tiêu Phát triển Bền vững (SDGs) và Chương trình nghị sự 2030 của Liên Hợp Quốc thông qua các hoạt động giáo dục, tập huấn, lồng ghép nội dung thích ứng biến đổi khí hậu và nâng cao nhận thức về tai biến thiên nhiên. Nhiều trường học duy trì mô hình phân loại rác, vườn rau hữu cơ, các CLB “Cùng em khám phá CVĐC” tích cực hưởng ứng các sự kiện môi trường như “Ngày làm cho thế giới sạch hơn”, “Giờ Trái đất”… Bên cạnh đó, Mạng lưới 58 thành viên đối tác CVĐC Non nước Cao Bằng tích cực đẩy mạnh hoạt động sản xuất và kinh doanh thân thiện môi trường, tiêu biểu là các mô hình sản xuất hữu cơ của Đồn điền chè KOLIA, Nasan Green Farm, Công ty TNHH Sinh học Ngân Hà, cùng việc phân loại và xử lý rác thải tại nguồn trong các cơ sở du lịch dịch vụ.

Thực hiện khuyến nghị của chuyên gia UNESCO về việc tăng cường sự tham gia của người dân trong công tác quản lý di sản, Ban Quản lý CVĐC Non nước Cao Bằng đã phối hợp với chính quyền địa phương và các đối tác CVĐC triển khai nhiều mô hình hiệu quả. Tiêu biểu là việc thành lập “Ban giám sát phát triển du lịch cộng đồng tại làng đá Khuổi Ky (xã Đàm Thủy)” đã góp phần nâng cao ý thức bảo tồn giá trị văn hóa truyền thống, bảo vệ môi trường và chia sẻ lợi ích trong cộng đồng. Tại làng giấy bản Dìa Trên, làng hương Phja Thắp (xã Quảng Uyên) người dân được tư vấn, hỗ trợ đa dạng hóa sản phẩm, thiết kế bao bì và tổ chức hoạt động du lịch trải nghiệm, qua đó hình thành nhóm hộ dân cùng chung tay phát triển làng nghề bền vững. Đây là bước khởi đầu cho việc người dân trực tiếp tham gia quản lý di sản thông qua thành lập Ban quản lý cộng đồng và xây dựng quy chế, hương ước bảo tồn và phát triển điểm di sản làng nghề CVĐC Non nước Cao Bằng.  

Ngoài ra, đối với những khuyến nghị còn lại CVĐC Non nước Cao Bằng cũng đã thực hiện nghiêm túc và hiệu quả về việc tăng cường các hoạt động bảo tồn và phát huy giá trị di sản địa chất như gắn biển có mã QR để du khách tìm hiểu thông tin đa dạng sinh học trên một số tuyến đường trải nghiệm CVĐC, phổ thông hóa thông tin các mẫu vật địa chất… Thực hiện khuyến nghị nâng cao hình ảnh CVĐC, CVĐC Non nước Cao Bằng xây dựng hệ thống thu thập ý kiến du khách qua mã QR tại các trung tâm thông tin và cơ sở đối tác, giúp tiếp nhận phản hồi trải nghiệm của du khách, từ đó cải thiện chất lượng dịch vụ du lịch trong vùng CVĐC.

Để đạt được những kết quả trên và giữ vững danh hiệu CVĐC toàn cầu, công tác xây dựng và phát triển CVĐC Non nước Cao Bằng được thực hiện dưới sự quan tâm và chỉ đạo sát sao của Tỉnh ủy, Hội đồng nhân dân và Ủy ban nhân dân tỉnh Cao Bằng. Sự phối hợp hiệu quả giữa chính quyền các cấp, các sở, ban ngành và sự ủng hộ của cộng đồng dân cư cùng các đối tác sinh sống trong vùng CVĐC đóng vai trò quan trọng. Đặc biệt, sự hỗ trợ và tư vấn chuyên môn từ các chuyên gia quốc tế và trong nước đã góp phần quan trọng trong việc định hướng, nâng cao hiệu quả hoạt động và phát huy giá trị mô hình CVĐC Non nước Cao Bằng.

Thành quả đạt được trong giai đoạn 2023–2025, cùng với những kết quả của chặng đường trước đó, đã khẳng định hướng đi đúng đắn của CVĐC toàn cầu UNESCO Non nước Cao Bằng trong phát triển bền vững, bảo vệ môi trường, phát triển du lịch có trách nhiệm và mang lại lợi ích thiết thực cho cộng đồng địa phương.