Học sinh say mê ngôn ngữ dân tộc thiểu số qua hoạt động giáo dục Công viên địa chất trong trường học

Dưới sự phối hợp chặt chẽ giữa Ban Quản lý CVĐC Non nước Cao Bằng và Sở Giáo dục và Đào tạo, phong trào giáo dục ngôn ngữ bản địa đã được khởi động và lan tỏa rộng rãi, tạo động lực mạnh mẽ cho học sinh say mê và hứng thú với chính ngôn ngữ quê hương mình. Cao Bằng có hơn 95% dân số là người dân tộc thiểu số, tập trung chủ yếu ở Tày, Nùng, Mông, Dao, Sán Chỉ, Lô Lô, vì vậy tỉnh sở hữu một bề dày đa dạng ngôn ngữ và văn hóa vô giá. Tuy nhiên, trước thực trạng nhiều tiếng nói của các dân tộc thiểu số đang đối mặt với nguy cơ mai một trong thế hệ trẻ, các biện pháp cụ thể đã được triển khai nhằm khơi dậy niềm tự hào và ý thức gìn giữ tiếng nói của các dân tộc trong mỗi học sinh.

Nội dung bảo tồn ngôn ngữ dân tộc thiểu số được đưa vào hoạt động giáo dục CVĐC trong trường học bằng việc dạy học tích hợp qua các môn học như văn học, lịch sử, giáo dục lịch sử địa phương; Các buổi ngoại khóa tuyên truyền tại trường học; Đi trải nghiệm thực tế tại các điểm di sản làng nghề giao lưu và nói tiếng dân tộc thiểu số với nghệ nhân, người già để tìm hiểu quy trình làm nghề và những tri thức dân gian liên quan tới nghề. Thông qua hoạt động truyền thông của Câu lạc bộ “Cùng em khám phá CVĐC” thực hiện các hoạt động tuyên truyền như: triển lãm tranh, báo tường, sân khấu hóa, các video clip bằng tiếng dân tộc đăng tải trên fanpage. Thực hiện phiên âm tiếng dân tộc thiểu số thông tin giá trị của các điểm di sản địa chất để tuyên truyền tại thực địa cho các bạn học sinh nhà trong trường học tạo hứng thú trong việc tìm hiểu giá trị di sản địa chất…

Tại các trường THCS và THPT trong vùng CVĐC Non nước Cao Bằng các hoạt động bảo tồn ngôn ngữ dân tộc thiểu số đã diễn ra sôi nổi, với các hình thức sáng tạo, sinh động và thú vị thu hút đông đảo học sinh tham gia. Như tại trường tại trường THPT Dân tộc Nội trú (DTNT) đã tổ chức cuộc thi vẽ tranh với chủ đề "văn hoá, ngôn ngữ trong vùng CVĐC", mỗi bức tranh có phần thuyết minh ngắn gọn bằng tiếng dân tộc. Cuộc thi làm video clip “Tự hào CVĐC toàn cầu UNESCO Non nước Cao Bằng” phần lời sử dụng một trong các ngôn ngữ dân tộc thiểu số đang sinh sống trên địa bàn tỉnh Cao Bằng và có phụ đề tiếng Việt. Đó là hành động chung tay của các bạn học sinh trường PT DTNT tỉnh trong việc gìn giữ, phát huy tiếng nói của dân tộc mình.

Tại trường THPT Thạch An các em đã đưa ra sáng kiến đón học sinh đầu cấp bằng song ngữ Việt – Tày trong lễ khai giảng năm học 2025 -2026. Đây là ngôi trường phần lớn là con em các dân tộc thiểu số, chính vì vậy, việc sử dụng ngôn ngữ bản địa khi chào mừng các em tạo một môi trường gần gũi và ý thức trách nhiệm với những giá trị văn hóa truyền thống của dân tộc. Ngoài ra, hàng tuần các em học cũng rất tâm huyết xây dựng nội dung Bản tin hoạt động bảo tồn tiếng dân tộc Tày phát thanh trong trường học và đăng tải trên các trang mạng xã hội tuyên truyền ra cộng đồng.
Trường THPT Hòa An (Hòa An) tổ chức “Triển lãm tranh nghệ thuật nét đẹp thổ cẩm dân tộc Tày, xã Nam Tuấn, huyện Hòa An, tỉnh Cao Bằng”. với những trải nghiệm giàu cảm xúc tôn vinh nghề dệt thổ cẩm truyền thống, nội dung giới thiệu về nghề, những sản phẩm và giá trị văn hóa được truyền tài bằng tiếng Tày. Ngoài ra, tại các giờ sinh hoạt 15 phút đầu giờ học sinh Câu lạc bộ “Cùng em khám phá CVĐC” định kỳ đứng ra tổ chức trò chơi “Xem hình đoán chữ” vừa tạo ra một không khí vui tươi học trò, vừa giúp các bạn học và ghi nhớ tiếng nói dân tộc Tày.

Một hình thức hấp dẫn nữa mà các em học sinh đã thực hiện đó là gìn giữ tiếng nói dân tộc qua những làn điệu hát Then, hát Lượn, góp phần bảo tồn tiếng mẹ đẻ thông qua âm nhạc truyền thống tiêu biểu như câu lạc bộ“Cùng em khám phá CVĐC” Trường THPT Hạ Lang đã thành công khi được đông đảo các bạn học sinh, phụ huynh và cộng đồng yêu thích và ủng hộ.

Chính sự say mê và hành động chung tay giữ gìn ngôn ngữ truyền thống của dân tộc đã đưa các em học sinh đã trở thành những tuyên truyền viên tích cực lan tỏa ra cộng đồng về tình yêu và trách nhiệm với ngôn ngữ dân tộc thiểu số, các giá trị văn hóa, hồn cốt của dân tộc. Ngoài ra còn góp phần tuyên truyền quảng bá, giới thiệu du lịch, phát triển bền vững gắn với bảo tồn và phát huy về những giá trị văn hóa bản địa của CVĐC toàn cầu UNESCO Non nước Cao Bằng.