Hội thảo khoa học “Các danh hiệu được UNESCO công nhận và các khuôn khổ quốc tế về đa dạng sinh học và biến đổi khí hậu: Từ cam kết đến hành động”

Hội thảo nằm trong khuôn khổ Chương trình Con người và sinh quyển (MAB), nhằm hỗ trợ tăng cường năng lực, thúc đẩy quản lý bền vững các Khu Dự trữ Sinh quyển (DTSQ) và Công viên địa chất Toàn cầu (CVĐCTC) thông qua chia sẻ kinh nghiệm quốc tế và lồng ghép các khuôn khổ toàn cầu vào thực tiễn địa phương.

Chương trình có sự tham gia của các chuyên gia quốc tế và trong nước: TS. Hans Thulstrup – Giám đốc Bộ phận Khoa học Sinh thái và Trái Đất, Ban Thư ký Chương trình MAB – UNESCO Paris; TS. Hiroyuki Matsuda – Chủ tịch Hội đồng Earthwatch Nhật Bản; đại diện Cục Biến đổi khí hậu, Cục Bảo tồn Thiên nhiên và Đa dạng Sinh học; cùng đại diện các Khu DTSQ và CVĐCTC tại Việt Nam.

Trong chương trình Hội thảo, các đại biểu đã cập nhật, chia sẻ những thông tin quan trọng về các cam kết, hiệp định toàn cầu liên quan đến đa dạng sinh học và biến đổi khí hậu: Kế hoạch Hành động Chiến lược MAB giai đoạn 2026-2035 của UNESCO; Hiệp định Paris về Biến đổi Khí hậu (Thỏa thuận Paris) và các cam kết của Việt Nam về khí hậu và đa dạng sinh học; Khung Đa dạng Sinh học Toàn cầu Kunming-Montreal và Chiến lược - Kế hoạch hành động quốc gia về đa dạng sinh học đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2050: Các mục tiêu chính và ý nghĩa đối với các Khu Dự trữ Sinh quyển.

Để ứng phó với thách thức ngày càng nghiêm trọng của biến đổi khí hậu, cộng đồng quốc tế đã cùng nhau đàm phán, ký kết các hiệp định và cam kết toàn cầu nhằm giảm thiểu tác động tiêu cực đến hệ sinh thái và đời sống con người. Tại Hội nghị các Bên tham gia Công ước Khung của Liên Hợp Quốc về Biến đổi khí hậu (COP) lần thứ 26 (Anh, 2021) Việt Nam cùng gần 150 quốc gia đã cam kết đưa mức phát thải ròng về “0” vào năm 2050. Tại COP27 (Ai Cập, 2022) và COP28 (UAE, 2023), Việt Nam tiếp tục khẳng định quyết tâm, đồng thời công bố Kế hoạch huy động nguồn lực thực hiện Tuyên bố chính trị về quan hệ đối tác chuyển đổi năng lượng công bằng (JETP) cùng với các đối tác quốc tế gồm Liên minh châu Âu, Vương quốc Anh và Bắc Ireland, Hoa Kỳ, Nhật Bản, Đức, Pháp, Italia, Canada, Đan Mạch và Na Uy. Trong Chiến lược quốc gia về biến đổi khí hậu đến năm 2050, Việt Nam đặt mục tiêu đến năm 2030 giảm 43,5% phát thải khí nhà kính so với kịch bản phát triển thông thường (BAU); đến năm 2050, đạt phát thải ròng bằng “0”. Riêng lĩnh vực năng lượng đặt mục tiêu giảm 91,6% lượng phát thải, không vượt quá 101 triệu tấn CO₂ tương đương. Những cam kết và hành động của Việt thể hiện quyết tâm cao trong nỗ lực ứng phó với biến đổi khí hậu, mở ra cơ hội tận dụng sự dịch chuyển nguồn tài chính toàn cầu cho phát triển ít phát thải vào Việt Nam, đồng thời tạo cơ hội hợp tác, thúc đẩy phát triển kinh tế tuần hoàn, thích ứng hiệu quả với biến đổi khí hậu.

Với mục tiêu thúc đẩy bảo tồn đa dạng sinh học toàn cầu, tại COP15 (Canada, 2022), các bên tham gia đã thông qua Khung Đa dạng Sinh học Toàn cầu Côn Minh–Montreal với các mục tiêu đến năm 2030 và tầm nhìn đến năm 2050. Là một trong 16 quốc gia có mức độ đa dạng sinh học cao nhất thế giới, Việt Nam đang phải đối mặt với nhiều thách thức nghiêm trọng như suy thoái hệ sinh thái, ô nhiễm môi trường và tác động ngày càng gia tăng của biến đổi khí hậu. Điều này đặt ra yêu cầu cấp thiết trong việc nâng cao nhận thức, bảo tồn thiên nhiên, quản lý bền vững tài nguyên và đảm bảo sự hài hòa giữa con người và thiên nhiên. Chiến lược quốc gia về đa dạng sinh học đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2050 đã được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt thể hiện rõ trách nhiệm của Việt Nam trong việc thực hiện các cam kết toàn cầu và nỗ lực bảo tồn các giá trị tự nhiên.

Tại hội thảo, các đại biểu đã chia sẻ kinh nghiệm quốc tế về việc thực hiện các chiến lược hiệu quả nhằm lồng ghép các khuôn khổ toàn cầu vào công tác quản lý các Khu DTSQ và CVĐCTC. Đồng thời thảo luận về các giải pháp bảo tồn đa dạng sinh học, ứng phó với biến đổi khí hậu và hỗ trợ nguồn lực cho các khu DTSQ trong việc đánh giá tác động của biến đổi khí hậu tại địa phương. Những nội dung này được thể hiện qua các chia sẻ thực tiễn từ Khu DTSQ và Di sản Thiên nhiên Thế giới (DSTG) Yakushima – Nhật Bản; phiên thảo luận và hỏi đáp về việc lồng ghép mục tiêu khí hậu và đa dạng sinh học vào kế hoạch quản lý các địa danh được UNESCO công nhận (Khu DTSQ, CVĐCTC, DSTG); cùng với định hướng phát triển mạng lưới Khu DTSQ tại Việt Nam trong thời gian tới.

Thông qua chia sẻ từ các cơ quan và chuyên gia quốc tế, trong nước, Hội thảo chuyên đề đã cung cấp những định hướng thực tiễn nhằm hỗ trợ các Khu DTSQ và CVĐCTC xây dựng, cập nhật và lồng ghép các chương trình, hoạt động liên quan trong Kế hoạch Quản lý, bảo đảm phù hợp với chính sách quốc gia và các cam kết toàn cầu của Việt Nam. Đặc biệt, những định hướng này góp phần chuẩn bị cho việc triển khai Kế hoạch hành động Hàng Châu của Mạng lưới Khu DTSQ, dự kiến được thông qua tại Hội nghị MAB Congress diễn ra tại Hàng Châu (Trung Quốc) vào tháng 9/2025.