ĐIỂM DI SẢN ĐỀN THỜ NÙNG TRÍ CAO

Trên đất Cao Bằng đền thờ Nùng Trí Cao được nhân dân lập ở nhiều nơi, như ở các huyện Hòa An, Hà Quảng, Thông Nông, Quảng Uyên..., suy tôn ông như một vị anh hùng dân tộc và được thần thánh hóa như một vị thần nông. Trên tuyến tham quan này du khách sẽ có dịp đến với đền thờ Nùng Trí Cao ở xóm Cốc Vường, xã Sóc Hà, huyện Hà Quảng.

Đền được xây trên một gò đất cao, dựa vào dãy núi Phja Mạ vững chắc tựa bức tường thành, trước mặt trông ra sông Tả Cọn - một nhánh thượng nguồn sông Bằng. Theo người dân địa phương núi Phja Mạ có hình một con ngựa hướng về phía đền, vì thế khi làm lễ cầu khấn, linh hồn thần vương Nùng Trí Cao sẽ phi ngựa từ trên trời về để phù hộ thần dân được an lành.
Nùng Trí Cao (1025-1053) là nhân vật lịch sử đại diện cho ý chí và sức mạnh của các dân tộc vùng cao chống lại các thế lực thống trị phong kiến. Tên tuổi, hình ảnh Nùng Trí Cao được ghi lại rất sâu đậm trong sử sách cũng như trong tâm thức của người dân địa phương, không những chỉ ở địa bàn các tỉnh Cao Bằng, Lạng Sơn, Hà Giang... mà còn ở một số nước láng giềng như Trung Quốc, Thái Lan và Myanma. Năm 1041 Nùng Trí Cao được nhà Lý phong làm châu mục Quảng Nguyên (Cao Bằng ngày nay), cai quản một vùng đất rộng lớn bảo vệ sự bình yên cho nhân dân. Năm 1043 ông được nhà Lý ban tước Thái Bảo (một trong ba chức quan cao nhất thời Lý) và ban Đô ấn. Ông đã nhiều lần tổ chức lực lượng chống lại quân Tống bảo vệ biên giới quốc gia Đại Việt. Khi Nùng Trí Cao tử trận, vua Lý rất mực thương xót, truyền cho nhân dân lập đền thờ và đặc chiếu báo phong làm Khâu Sầm Đại Vương. Các triều về sau đều gia phong cho ông mỹ tự “Khâu Sầm tế thế, an dân án ngoại, ninh thùy trấn dịch, anh nghị quả đoán hiển ứng thùy hưu, hộ quốc an dân đại vương”.
Ngày giỗ Nùng Trí Cao là ngày 9 tháng giêng âm lịch cũng là ngày lễ hội Sóc Giang (huyện Hà Quảng).
Đền thờ Nùng Trí Cao được xếp hạng di tích lịch sử cấp tỉnh theo quyết định số 2821/QĐ- UBND-VX ngày 26/12/2011.