Đối nét về Công viên địa chất Lý Sơn - Sa Huỳnh

Quảng Ngãi là tỉnh duyên hải miền Trung có nhiều bãi biển đẹp với chiều dài bờ biển 130km, địa hình khá đa dạng với đầy đủ đặc điểm của vùng núi, trung du, đồng bằng ven biển và hải đảo với tổng diện tích trên 5.000 km². Theo kết quả nghiên cứu ban đầu của các nhà khoa học trong nước và quốc tế, Quảng Ngãi chứa đựng nhiều giá trị di dản địa chất đa dạng, cảnh quan nổi trội, di sản văn hoá và hệ sinh thái phong phú.

Với những di sản quý báu đó, chính quyền và người dân tỉnh Quảng Ngãi quyết tâm xây dựng một Công viên địa chất toàn cầu UNESCO nhằm tạo động lực bảo tồn và phát triển những giá trị di sản theo hướng bền vững. Cuối năm 2019, hồ sơ Công viên địa chất Lý Sơn – Sa Huỳnh đã được trình UNESCO để xem xét, công nhận công viên địa chất toàn cầu.

Công viên địa chất Lý Sơn – Sa Huỳnh có diện tích 2.537km² gồm 10 huyện, TP của tỉnh Quảng Ngãi với dân số hơn 1 triệu người. Ngoài ra, phạm vi CVĐC Lý Sơn – Sa Huỳnh còn bao gồm khu vực biển quanh đảo Lý Sơn và vùng nội thuỷ ven biển Quảng Ngãi với diện tích mặt nước 2.617km².

Về di sản địa chất, CVĐC Lý Sơn – Sa Huỳnh gồm 14 phân vị địa chất hình thành trong lịch sử kiến tạo lâu dài, có đại diện của các phức hệ lớn của khu vực miền Trung,  với các loại đá trầm tích cổ với niên đại đến 2 tỷ năm đến những sản phẩm của hoạt động núi lửa trẻ hơn chỉ khoảng vài nghìn năm.

Trải qua lịch sử kiến tạo lâu dài với nhiều loại địa hình khác nhau, CVĐC Lý Sơn – Sa Huỳnh được thiên nhiên ưu ái ban tặng nhiều thắng cảnh độc đáo như bãi biển cát vàng, núi lửa kỳ vĩ, thác nước, ghềnh, hang động, suối khoáng nóng, hồ đầm, v.v…

CVĐC Lý Sơn – Sa Huỳnh còn là nơi lưu giữ nhiều di sản văn hóa truyền thống, phản ánh sự cộng sinh lâu đời của con người với thiên nhiên trên vùng đất này, từ nền văn hoá Sa Huỳnh cách nay khoảng 3000 năm với những di chỉ khảo cổ độc đáo, đến văn hoá Champa rồi văn hoá Đại Việt tiếp biến, giao thoa lẫn nhau.

Hiện nay, CVĐC Lý Sơn – Sa Huỳnh đang xây dựng 4 tuyến tham quan, gồm tuyến về phía Đông với tên gọi Bí ẩn nơi đảo thiêng, về phía Tây với Lục địa cổ - Vũ điệu thời gian, về phía Nam Hành trình về những nền văn hóa cổ và ra phía Bắc Tiếng vọng của biển và Ký ức chiến tranh. Mỗi tuyến tham quan với mỗi chủ đề khác nhau giới thiệu những nét đặc trưng riêng, tất cả tạo nên Miền đất của những chuyển động.

Dù việc được công nhận của UNESCO còn ở tương lai và còn rất nhiều việc phải làm ở phía trước, với quyết tâm của chính quyền và sự ủng hộ, tham gia của người dân, tỉnh Quảng Ngãi có quyền mơ rằng nếu được công nhận, danh hiệu CVĐC TC UNESCO sẽ là chất xúc tác tạo đà cho sự phát triển bền vững của địa phương.