Ngày 13/10 hằng năm được Liên Hợp Quốc chọn là Ngày Quốc tế Giảm nhẹ rủi ro thiên tai nhằm kêu gọi cộng đồng quốc tế nâng cao nhận thức và hành động để chủ động phòng ngừa, ứng phó và phục hồi sau thiên tai. Theo Báo cáo đánh giá toàn cầu về giảm thiểu rủi ro thiên tai năm 2025 của Văn phòng Liên Hợp Quốc về Giảm nhẹ rủi ro thiên tai (UNDRR), trong hai thập kỷ qua, thiệt hại do thiên tai gây ra trên thế giới đã lên tới 2.300 tỷ USD, tác động trực tiếp đến hàng tỷ người. Không chỉ là tổn thất vật chất, thiên tai còn để lại hậu quả nghiêm trọng về tinh thần, đặc biệt đối với các nhóm yếu thế như phụ nữ, trẻ em, người già và người khuyết tật.
Trước bối cảnh đó, Liên Hợp Quốc kêu gọi các quốc gia chuyển đổi tư duy từ “ứng phó” sang “đầu tư phòng ngừa”, hướng đến xây dựng khả năng phòng chống thiên tai lâu dài cho cộng đồng. Không chỉ được Liên Hợp Quốc công nhận, ngày 13/10 còn được ASEAN chọn là Ngày ASEAN về Quản lý thiên tai, thể hiện cam kết của khu vực trong việc phối hợp giảm thiểu rủi ro, ứng phó và phục hồi sau thiên tai một cách hiệu quả.
Tại Việt Nam, từ đầu năm đến nay, 20 loại hình thiên tai đã xảy ra trên phạm vi rộng với diễn biến dồn dập, bất thường và cực đoan. Các cơn bão di chuyển nhanh, quỹ đạo thay đổi khó lường, mưa lớn kéo dài đã gây ra tình trạng bão chồng bão, lũ chồng lũ ở nhiều địa phương. Theo thống kê của Bộ Nông nghiệp và Môi trường, chỉ trong vòng hơn hai tháng (từ 22/7 – 13/10), cả nước đã hứng chịu 9 cơn bão, trong đó 5 cơn ảnh hưởng trực tiếp đến đất liền. Thiệt hại do thiên tai từ đầu năm đến nay làm 238 người chết và mất tích, hơn 258.000 ngôi nhà hư hỏng, 555.000 ha lúa và hoa màu bị ngập úng, thiệt hại kinh tế ước tính trên 33.500 tỷ đồng.
Những con số ấy không chỉ là tổn thất vật chất mà còn là lời cảnh báo về giới hạn chịu đựng của con người trước biến đổi khí hậu.
Trong đó, Cao Bằng là một trong những địa phương chịu thiệt hại nặng nề do ảnh hưởng hoàn lưu 2 cơn bão số 10 và 11. Mưa lũ đã khiến 7 người chết, 5 người bị thương; trên 14.000 ngôi nhà ở bị thiệt hại, ảnh hưởng sập đổ, tốc mái, sụt nền, ngập nước; trên 11.000 ha lúa và hoa màu, cây trồng bị ngập úng, gãy đổ, vùi lấp; hàng nghìn gia súc, gia cầm bị chết, cuốn trôi; nhiều khu vực dân cư chia cắt, cô lập; nhiều tuyến đường giao thông huyết mạch, các trường học, cơ sở y tế, công trình thuỷ lợi, hệ thống điện, nước... bị hư hỏng nặng nề. Tổng thiệt hại về kinh tế khoảng trên 3.000 tỷ đồng.
Trước tình hình đó, tỉnh Cao Bằng đã huy động tối đa nguồn lực, triển khai đồng bộ các giải pháp hỗ trợ người dân và doanh nghiệp khắc phục hậu quả. Công tác cứu trợ khẩn cấp, cấp phát gạo cứu đói, cùng việc khôi phục hạ tầng đô thị và nông thôn được triển khai khẩn trương, thể hiện tinh thần chủ động, sẻ chia và đoàn kết trong khó khăn. Song song với đó, tỉnh tiếp tục rà soát, đánh giá thiệt hại, xây dựng phương án ổn định đời sống, khôi phục sản xuất, đồng thời đẩy mạnh tuyên truyền, nâng cao nhận thức cộng đồng về phòng, chống và giảm nhẹ rủi ro thiên tai. Đặc biệt, Cao Bằng đang thực hiện nghiên cứu, góp ý và đề xuất mô hình “Bộ Kit 72 giờ ứng phó tình huống cô lập do thiên tai” nhằm giúp người dân chủ động chuẩn bị các vật dụng thiết yếu, bảo đảm an toàn, duy trì sức khỏe và tinh thần trong 72 giờ đầu khi bị cô lập, trước khi lực lượng cứu hộ tiếp cận. Đây là một giải pháp thiết thực, góp phần nâng cao khả năng tự ứng phó và giảm thiểu rủi ro thiên tai trong cộng đồng.
Hưởng ứng Ngày Quốc tế Giảm nhẹ rủi ro thiên tai năm 2025, Việt Nam tập trung đẩy mạnh các chương trình nâng cao năng lực cộng đồng, chú trọng yếu tố “đầu tư cho tương lai”. Cục Quản lý đê điều và Phòng, chống thiên tai đã phát động chuỗi hoạt động giáo dục và truyền thông hướng tới thế hệ trẻ với thông điệp: “Đầu tư cho giới trẻ hôm nay là xây dựng khả năng chống chịu cho cộng đồng ngày mai”.
Các chương trình như “Hiểu thiên tai – Xây tương lai” phối hợp cùng UNICEF, cuộc thi “Giáo án Xanh – Tương lai An toàn” cùng Save the Children, hay mô hình “Cộng đồng an toàn, sạch và xanh” triển khai tại Cà Mau và Cao Bằng đều hướng đến mục tiêu xây dựng nền tảng bền vững cho công tác phòng ngừa, giảm nhẹ và ứng phó thiên tai từ sớm. Những hoạt động này không chỉ giúp nâng cao nhận thức, kiến thức và kỹ năng của cộng đồng, mà còn khẳng định vai trò và trách nhiệm chủ động của Việt Nam trong các diễn đàn khu vực và quốc tế về quản lý rủi ro thiên tai, thích ứng với biến đổi khí hậu.
Trong bối cảnh khí hậu ngày càng cực đoan, đầu tư cho khả năng chống chịu không chỉ dừng lại ở việc xây dựng hệ thống cảnh báo sớm, củng cố hạ tầng, đê điều hay hồ đập, mà còn cần được lồng ghép vào chiến lược phát triển tổng thể. Việc quy hoạch đô thị an toàn, thúc đẩy kinh tế tuần hoàn, sử dụng năng lượng tái tạo, bảo vệ rừng và nguồn nước chính là nền tảng cho sự thích ứng lâu dài. Mỗi hành động từ quy hoạch hợp lý, giáo dục kỹ năng an toàn đến tăng cường hợp tác quốc tế đều góp phần hình thành cộng đồng chủ động, linh hoạt trước thiên tai, hướng tới mục tiêu phát triển bền vững.
Tác giả bài viết: L.T
Ý kiến bạn đọc
Những tin mới hơn
Những tin cũ hơn